Det er løyvehavar sitt ansvar for at smittevernreglar og råd blir fulgt. Hugs at det å vera påverka av alkohol gjer ein mindre kritisk, og avstandsreglar og andre smittevernråd vert lettare gløymt. Følg med på Covid-19-forskrifta, reglane endrast raskt. 

Hovudreglane er:

• Alle som er sjuke, må halde seg heime. Løyvehavar må sikra at dette vert formidla til gjestane. Korleis: T.d. Heng opp plakat som ber gjestar med symptom å ikkje komme inn i lokalet, og reise heim eller informere på serveringsplassen sin heimeside/sosiale media. Plakat du kan laste ned (PDF, 55 kB).
• Det skal vera minst 1 meter avstand til andre som ikkje er i same husstand. Løyvehavar pliktar å finne tiltak som sikrar at kravet til avstand er mogleg å halde. Dette kan vera faste plassar, markering på bord og gulv, plakat med oppmoding om å halde avstand. Om det vert vanskeleg å få gjestane til å overhalde avstandsregelen, må ein vurdera å stenga plassen for kvelden. Plakat du kan laste ned. (PDF, 65 kB) 
  Plakat om avstand på røykeområde.  (PDF, 83 kB)
• Det skal vera sitteplassar til alle gjestane. Vidare skal det vera bordservering. Med det meinast at ein tilsett skal ta bestilling ved bordet, og servera ut mat og drikke til gjesten. Gjestane skal ikkje reise seg og bestille, hente eller betale for mat og drikke i bar eller disk. Dette gjeld både inne og uteservering. Plakat du kan laste ned (PDF, 56 kB). 
• Ha god kapasitet på handhygiene. Det skal vera lett å finna handsprit eller moglegheit for å vaske hendene med såpe. Heng opp plakatar med oppmoding om å nytta handsprit/ såpe, og korleis ein må vaske hendane for å ikkje spreie smitte. Det er særs viktig med lett tilgjengelg sprit/vask ved inngang og toalett. Plakat du kan laste ned (PDF, 45 kB). 
• Ha nok tilsette til å sikra at smittevernreglane vert haldne. Til dømes vakt i døra som sikrar at gjestane spritar seg, og at det ikkje vert for mange i lokalet. Kø må også organiserast slik at det ikkje vert for tett (minimum 1 meter).
• Det vert anbefalt at serveringsplassane utarbeidar risikovurdering med liste over tiltak. Malar for dette finst under «planlegging og risikovurdering» her: https://www.fhi.no/nettpub/coronavirus/rad-og-informasjon-til-andre-sektorer-og-yrkesgrupper/anbefalinger-ved--store-arrangementer-knyttet-til-koronasmitte-i-norge/

Det er arrangøren sitt ansvar at alle smittevernreglar og råd blir fulgt. FHI har laga oversyn over kva som er arrangement, sjekkliste og tiltak som dykk finn her.

Om arrangementet har skjenking, må ein også følgje tiltaka som er beskrevet under «skjenkeplassar/serveringsplassar».

Hovudreglane er:

• Alle som er sjuke, må halde seg heime. Arrangøren må sikra at dette vert formidla til gjestane/ deltakarar. Korleis: Ved arrangement, gje informasjon ved billettbestilling eller via kanalar som deltakarer følger med på, t.d. Facebook. Ved opne arrangement og serveringsplassar: Heng opp plakat som ber gjestar med symptom å ikkje komme inn i lokalet, og reise heim. Plakat du kan laste ned. (PDF, 55 kB)
• Det skal vera minst 1 meter avstand til andre som ikkje er i same husstand. Dette er eit av dei viktigaste tiltake mot smitte. Det skal vera ein meter frå skulder til skulder. Arrangør og løyvehavar pliktar å finne tiltak som sikrar at kravet til avstand er mogleg å halde. Dette kan vera faste plassar, markering på bord og gulv, plakat med oppmoding om å halde avstand. Plakat du kan laste ned (PDF, 65 kB).
  Plakat om avstand røykeareal finn du her. (PDF, 83 kB)
• Arrangøren skal ha oversikt over kven som er tilstade, for å kunne bistå kommunen med smittesporing. Det er ikkje krav om namneliste, men arrangøren må finne ein egna måte kommunen kan komme i kontakt med deltakarane på.
• Ha god kapasitet på handhygiene. Det skal vera lett å finna handsprit eller moglegheit for å vaske hendene med såpe. Heng opp plakatar med oppmoding om å nytta handsprit/ såpe, og korleis ein må vaske hendane for å ikkje spreie smitte. Det er særs viktig med lett tilgjengelg sprit/vask ved inngang og toalett. Plakat du kan laste ned. (PDF, 45 kB) 
• Ha nok tilsette til å sikra at smittevernreglane vert haldne. Til dømes vakt i døra som sikrar at gjestane spritar seg, og at det ikkje vert for mange i lokalet. Kø må også organiserast slik at det ikkje vert for tett (minimum 1 meter).

Frå 18. mai er det under visse føresetnader og etter avtale mogleg å besøka omsorgsbustader og institusjonar. Les meir om dette i ein eigen artikkel.

Norsk barnelegeforeining meiner at dei aller fleste barn med kroniske sjukdomar kan og bør gå på skule og i barnehage. Barn og unge som har kroniske sykdommer, men som kan møta i barnehage og skole som vanlig:

• Barn og unge med diabetes
• Barn og unge med velkontrollert astma
• Barn og unge med allergi
• Barn og unge med epilepsi
• Barn og unge med hjartefeil utan hjartesvikt
• Barn og unge med Downs syndrom
• Barn og unge med autoimmune sjukdommar – som går på immundempande behandling og har stabil sjukdom
• Barn som er fødd for tidleg, men som ikkje har betydeleg lungesjukdom

For barn og unge i desse gruppene bør det framleis bli vurdert om dei bør halda seg heime:

• Barn og unge som er organtransplanterte
• Barn og unge som er beinmergstransplanterte dei siste 12 månadane
• Barn og unge som er i aktiv kreftbehandling
• Barn og unge med alvorleg hjartesjukdom
• Barn og unge med alvorleg lungesjukdom og/eller som har betydeleg redusert lungekapasitet
• Barn og unge med diagnostisert alvorleg, medfødt sjukdom i immunforsvaret i ustabil fase som gjer dei særleg utsett for alvorlege luftveginfeksjonar
• Barn og unge på immundempande medisin og aktiv kronisk sjukdom
• Det kan gjelda enkelte andre barn med alvorlege diagnosar som ikkje er nevnt her. I slike tilfeller må behov for tilrettelagt undervisning avklarast med behandlande barnelege.

Nei, Kvam herad kjem ikkje til å krevja betaling for dei borna som ikkje får bruka barnehage- og SFO- tilbodet i Kvam i den perioda det er / har vore stengt. Rekningar på SFO og barnehage du alt har fått skal betalast. Komande rekningar vil verta justert med utgangspunkt i tida tilboda er stengde. 

Forbodet mot overnatting på fritidseigedomar utanfor eigen kommune er oppheva. Me har lagt ut fleire spørsmål og svar til hytteeigarar i ein eigen artikkel.

Det er fleire av oss som saknar sosial omgang no når me må halda oss ”innomhus”.

Vil du at nokon skal ringe deg for å prate litt? Eller hadde det vore kjekt å chatte med nokon? Meld ynskje til telefon 480 72 456 eller på epost kontakt@grannehjelpa.no 

Telefon og digitiale media er opne og i Grannehjelpa har dei frivillige som gjerne vil ringa for å ta ein prat, chatta over meldingar eller arrangera aktivitetar over videochat.

Ein kan til dømes få hjelp til lekser, læra språk eller berre prata. Har du andre idéar, som til dømes høgtlesing, speling eller quiz, meld frå til Grannehjelpa. 

På Helsedirektoratet sine nettsider er det publisert råd for varehandelen, inklusive dagligvarehandlar. Der finst også plakatar som kan nyttast i butikkar.

 

Sjukdomen smittar på same måte som forkjøling og influensa, ved at virus vert overført frå luftvegane hjå ein sjuk person. Det kan skje på tre måtar:

• Gjennom lufta ved at den sjuke nys eller hostar slik at viruset vert pusta inn eller kjem i kontakt med slimhinnene i auge, nase eller munn hjå personar som er i nærleiken.
• Ved direkte kontakt når den sjuke har fått viruset på hendene og overfører det i kontakt med andre, som igjen - gjerne med hendene - bringer viruset i kontakt med slimhinner i auge, nase eller munn.
• Ved indirekte kontakt når viruset har blitt overført til inventar, gjenstandar eller kontaktflater (til dømes dørhandtak, tastatur, telefon og liknande) gjennom nys/host eller ved at den sjuke eller andre har hatt viruset på hendene, og andre sidan kjem i kontakt med gjenstanden eller overflata.

Du finn fleire fakta om koronaviruset på Folkehelseinstituttet sine nettsider.

• Unngå å hosta eller nysa direkte på andre.
• Hald minst ein meters avstand til personar som hostar.
• Host inn i eit papirlommetørkle som du kastar. Vask deg på hendene etterpå.
• Dersom du ikkje har eit papirlommetørkle, bør du hosta i olbogekroken, slik at du ikkje spreier dråpar ut i lufta.
• Vask hendene ofte og grundig med såpe og lunka vatn, spesielt når du har vore ute blant folk.
• Dersom du ikkje har såpe og vatn tilgjengeleg, kan du bruka eit desinfeksjonsmiddel som inneheldt alkohol.
• Finn alternativ til handhelsing og klemming.

Les meir på helsenorge.no.

Inkubasjonstida (tida frå ein er smitta til sjukdomen gjev symptom) er ifølgje WHO anslått til å vera 5 - 6 dagar, men kan variera frå 0 til 14 dagar.

Symptoma liknar dei ein ser ved andre luftvegsinfeksjonar, som forkjøling og influensa:

• Feber, sår hals og hoste
• Nokre utviklar også lungebetennelse med pustevanskar

Les meir på helsenorge.no.

• Dersom du er sjuk, hald deg heime. 
• Dersom du er sjuk og treng legehjelp eller -råd, ta kontakt med fastlege på telefon eller elektronisk. Legen vil fortelja deg kva du skal gjera vidare.
• Frå 29. april rår Folkehelseinstituttet til at alle som legen mistenker kan vera smitta med det nye koronaviruset vert testa. 
• Nokre grupper vert prioritert fyrst: pasientar med behov for innlegging, pasientar/bebuarar på sjukeheim eller annan helseinstitusjon, tilsette i helsetenesta med pasientnært arbeid, personar over 65 år, vaksne med underliggjande sjukdom, personar som er i karantene grunna nærkontakt til eit stadfesta smittetilfelle, samt tilsette og barn i gjenopna barnehage, skule eller SFO. 
• Det er oppretta ei eiga luftvegslegevakt ved Gamle Helsebanken i Hardangerfjordvegen 650. Denne vil bli halden open til og med veke 25. Frå og med veke 26 flyttar luftveislegevakt og teststasjon tilbake til Kvam legevakt på Toloheimen. Har du luftvegssymptom skal du ikkje møta på denne legevakten, utan fyrst å ha vore i kontakt med fastlegen og ha fått gjort ei avtale. Når du då møter opp, skal du venta i bilen til du blir kalla inn til legeundersøking. Testinga føregår medan du sit i eigen bil.
• Dersom du har behov for helsehjelp og ikkje kjem i kontakt med fastlegen, ring 116117. Bruk ikkje dette nummeret dersom du ikkje er sjuk.
• Det er viktig at du tek kontakt med lege dersom du får rask forverring med tungpust, rask pust, nedsett allmenntilstand eller ved forvirringstilstand. Dette må også pårørande vera merksame på. Ved rask forverring av sjukdom må ein kontakta legevakt per telefon, og ikkje nytta e-konsultasjon.
• Nødnummeret 113 skal kun brukast ved livstrugande sjukdom eller skade.
• I nokre tilfelle er det aktuelt å testa personar utan symptom. Det gjeld i all hovudsak busette på helseinstitusjonar. Som alltid skal alle testar rekvirerast av lege.

Er du sjuk med noko anna enn luftvegssymptom, eller kronisk sjuk? Sjå eige spørsmål / svar under.
 

Det er viktig at alle som har helseplager som ikkje er knytt til Covid-19 tek kontakt med fastlege eller legevakt dersom det er behov for det.

Andre akutte sjukdomstilfelle opptrer sjølvsagt også samstundes med koronaepidemien, og skal behandlast. Forseinka behandling av andre infeksjonar eller sjukdomar kan føra til alvorlegare forløp og behov for sjukehusinnlegging, som ein kan unngå om ein kjem tidleg i gang med behandling.

Fastlegar og legevaktlegar brukar no telefon og video i større grad enn før, og det kan også verta brukt i vurdering av slike tilfelle, men det altså svært viktig at pasientar tek kontakt ved akutt sjukdom som ikkje er luftvegsrelatert, eller ved forverring av kroniske sjukdomar. Likeeins vert pasientar oppmoda til å ikkje avbestilla planlagte kontrolltimar. Fastlegane vurderer om timar kan utsetjast eller gjennomførast på telefon eller video, og vil i så høve ta kontakt  på førehand. 

Pasientar med kroniske sjukdomar treng riktig oppfølging for å førebyggja alvorleg sjukdom, og eventuell smitte med koronavirus.

Legekontor og legevakt har sett i verk smitteverntiltak for å unngå smitte på legekontora, i tråd med tilrådingane frå Helsedirektoratet. Eitt av desse er å avgrensa talet på pasientar som møter fysisk, men det er samstundes viktig at dei som må koma til fysisk undersøking og eventuelle prøvetaking faktisk gjer dette. For pasientar med luftvegssymptom er det etablert eigne reglar for pasientmottak. Desse vert ikkje tekne inn i same område som pasientar utan luftvegssymptom i det heile.

Kven skal i karantene? 

Dersom du høyrer til i ei av følgjande grupper skal du vera i karantene:

• Du mistenker at du kan vera smitta
• Du har hatt nær kontakt med nokon som er stadfesta smitta, eller ein du bur saman med er stadfesta smitta 
• Alle som har vore på reise utanfor Norge skal vera i karantene 10 dagar frå den dagen dei kom heim

Dette kan du gjera (og ikkje). Illustrasjon frå nrk.no, nytta med løyve.

Reglar for personar i karantene:

• Skal som hovudregel gjennomførast i heimen
• Karantene skal ikkje gjennomførast på hytte utanfor eigen kommune.
• Du skal ikkje gå på jobb
• Dersom du bur i husstand med andre som ikkje er sjuke med koronaviruset kan de omgåast normalt
• Du kan gå ut av eigen heim, men du skal unngå stader der det er vanskeleg å halda avstand til andre
• Du skal ikkje ta offentleg transport
• Du skal som hovudregel ikkje oppsøka offentlege stader som t.d. butikkar
• Du kan gå på tur, men må helst halda deg på 2 meters avstand til andre
• Hugs god handhygiene
• Du blir ikkje testa for smitte og skal heller ikkje kontakta helsevesenet, med mindre du har behov for helsehjelp eller vert vurdert å tilhøyra ei risikogruppe

For ytterlegare informasjon, sjå Folkehelseinstituttet sine nettsider og helsenorge.no.

Informasjon om heimekarantene på ulike språk, frå Folkehelseinstituttet: 

Norsk - اَلْعَرَبِيَّةُ (arabisk) - دری (dari) - Deutsch (tysk) - English - فارسی (farsi) - Español (spansk) - Français (fransk) - Italiano (italiensk) - Kurmancî (kurdisk kurmanji) - Lietuvių kalba (litauisk) - پښتو (pashto) - Polski (polsk) - پن٘جابی (punjabi) - русский язык (russisk) - Soomaali (somalisk) - سۆرانی (kurdisk sorani) - Tagalog (filipinsk) - ภาษาไทย (thai) - Tiếng Việt (vietnamesisk) - ትግርኛ (tigrinja) - Türkçe (tyrkisk)

Kven skal i isolasjon?

• Du har fått stadfesta at du er smitta av koronaviruset
• Du er stadfesta sjuk, men treng ikkje å leggjast inn på sjukehus. 
• Du ventar på prøvesvar fordi helsetenestene mistenker smitte eller du har fått luftvegssymptom når du er i heimekarantene

Dette kan du gjera (og ikkje). Illustrasjon frå nrk.no, nytta med løyve.

Reglar for person i isolasjon:  

• Isolasjon skal som hovudregel gjennomførast i heimen
• Isolasjon skal ikkje gjennomførast på hytte i annan kommune
• Du skal halda deg heima
• Du har ikkje lov til å gå ut
• Du skal helst opphalda deg i eit anna rom enn dei andre som bur i bustaden. Dersom du er i same rom som dei andre i huset, skal dette skje på god avstand (helst min. 2 meter).
• Hugs god handhygiene 
• Det er legen som bestemmer kva tid du får koma ut av isolasjon

For meir informasjon, sjå helsenorge.no.

Informasjon om heimekarantene og heimeisolasjon på ulike språk, frå Folkehelseinstituttet: 

Norsk - اَلْعَرَبِيَّةُ (arabisk) - دری (dari) - Deutsch (tysk) - English - فارسی (farsi) - Español (spansk) - Français (fransk) - Italiano (italiensk) - Kurmancî (kurdisk kurmanji) - Lietuvių kalba (litauisk) - پښتو (pashto) - Polski (polsk) - پن٘جابی (punjabi) - русский язык (russisk) - Soomaali (somalisk) - سۆرانی (kurdisk sorani) - Tagalog (filipinsk) - ภาษาไทย (thai) - Tiếng Việt (vietnamesisk) - ትግርኛ (tigrinja) - Türkçe (tyrkisk)