Valløftet er meint å forplikta til å vera rollemodellar i diskusjonar og debattar utan hets, mobbing, trakassering, skjellsord og personangrep, og ikkje minst jobba aktivt med å visa kvifor lokaldemokratiet er verdt å kjempa for.  

I år er det 100 år sidan me i Norge fekk stemmerett for alle, der innbyggjarane kan delta aktivt i politiske avgjersleprosessar, og alle har lik rett til å delta. Sjølv om det er 100-årsjubileum i år, er dette likevel ikkje sjølvsagt, og aukande mistillit til kvarandre og demokratiet, trakassering og hets, er truslar for demokratiet.  

Me som administrasjon har stor respekt for at innbyggjarar i kommunen vår tek på seg oppgåva som heradsstyremedlem, og både innsatsen og det engasjementet som vert lagt ned både av politikarar og innbyggjarar elles. Me prøver å leggja til rette for å gjera det så enkelt og oversiktleg som mogleg å få innsikt i den mangfaldige drifta som de skal vera med å påverka og styra. Administrasjonen si rolla er å gje faglege råd i tråd med lovverket, og iverksetja politiske fleirtalvedtak. Etter at ei sak er overlevert til politisk handsaming, avventar me vedtak og er partipolitisk nøytrale. Me deltek av den grunn ikkje i debatten, sjølv om me kan oppleva både faktafeil og angrep, har me hatt ein «teie og tåle»-strategi for å ikkje trø feil i den partipolitiske landskapen. Det har skapa utfordringar, og er ein av grunnane til at det i komande møtebolk er laga sak om «Rolleavklaring og retningslinjer for kontakt og informasjonsflyt for folkevalde og administrasjon». Desse retningslinjene er ikkje vedtekne endå, men rådmannen opplever at både ivaretaking av sentrale politikararroller (representasjon (ombod), styring, leiar og arbeidsgjevar), og retningslinjer for kontakt mellom folkevalde og administrasjon nyleg er brote på ein måte som ikkje er bra for verken politikarar, administrasjon, innbyggjarar eller kommunen. Rådmannen opplever difor ikkje at å «teia og tåla», er noko alternativ når administrasjonen vert dregen inn i ein politisk prosess av Kvam MDG.  

Kommuneplanen er for tida ute til ei avgrensa høyring. Det politiske fleirtalet i FSK stemte for å  oppretthalda eit område for akvakultur utanfor Kvamsøy, i tråd med rådmannen si tilråding. Frå Kvam MDG vert det stilt spørsmål til kontrollutvalet i Kvam til rådmannen sine motiv for tilrådinga.  

Det har aldri vorte stilt noko krav eller vilkår til rådmannen frå Lingalaks AS eller andre partar i Hardangerbadet om å få etablert visningsanlegg utanfor Kvamsøy. Eit slikt krav eller vilkår ville òg vore umogleg å garantera for, då ei slik plassering skal gjennom mange instansar og høyringsrundar, og dersom plasseringa vert godkjent, vil vera ein open auksjonsrunde for området. Ikkje noko av dette er innanfor rådmannen sine fullmakter. Rådmannen vurderer det òg slik at visningsanlegget i Hardangerbadet har eigenverdi, og ikkje er avhengig av Kvamsøy-plasseringa, men kan nytta seg av andre anlegg dersom det er aktuelt.  

Rådmannen har heller aldri tilrådd plasseringa ut frå Lingalaks AS sitt engasjement i Hardangerbadet, men vurdert den ut frå arealstrategiane for akvakultur og rådmannen si samla vurdering av samfunnsinteressene til kommunen. Rådmannen forventa at det skulle koma mange innspel som gjekk på konflikt med friluftsliv og det visuelle. Ein konflikt som er velkjent frå tidlegare i ytterkantane av kommunen vår, men ikkje har vore tema sentralt i kommunen tidlegare. Samla har likevel det å fjerna lokaliteten i Steinstø, at det er ei viktig næring som produserer både mat, arbeidsplassar og verdiskaping, samt i tråd med nasjonale føringar, telt mest for rådmannen. Rådmannen har òg så langt vurdert det som at fjorden på dette punktet har vore brei nok til å ivareta dei andre interessene i området. Så har det vore peika på andre moment som ikkje har vore grundig nok undersøkt. Det er då òg funksjonen høyringar har, å få fram om det er forhold som må sjåast meir på. Deler av dette er spesialkompetanse som administrasjonen ikkje set på sjølv, og har måtte kjøpa inn. Rådmannen seier seg lei for at det administrasjonen opplever som ein profesjonell og kompetent leverandør, vert stilt tvil til. I etterkant ser rådmannen at det hadde vore ei føremon om leverandøren hadde dokumentert habiliteten i forkant av tildelinga, men koplinga mellom prosjektleiar for Hardangerbadet og konsulentrapport for akvakultur, var rett og slett fjern for administrasjonen. Me var berre glade for å få ein dyktig konsulent på området til å gjennomgå vurderingane.  

Rådmannen vil òg minna om at administrasjonen ikkje skal vinna noko popularitetskonkurranse, men gjera ei vurdering av samfunnsinteressene ut frå lovverk, visjonar og retningslinjer. Sjølv om me skal lytta til innbyggjarane, har administrasjonen mange omsyn å ta vare på. Me er arbeidsgjevar, forvaltar av fellesskapet sine ressursar, tenesteytar og samfunnsutviklar. I kommuneplanen skal me finna plass til næringsareal, bustad for innbyggjarar med rusutfordringar, barnehagar og andre institusjonar som me gjerne vil ha i kommunen vår, men typisk ikkje som nabo eller i synsfeltet vårt. Vurdringane me gjer påverkar innbyggjarar sin kvardag, og kan tvert om gjera oss svært upopulære hjå enkelte. Etter at me har gjort dei faglege vurderingane og tilrådingane, overlet me den endelege avgjersla til dei folkevalde, som òg har høve til å ta inn andre vurderingar, eller gjera andre vektleggingar enn rådmannen. Rådmannen opplever at dette fungerer godt, og at det i all hovudsak er god dialog mellom politiske representantar og administrasjon.  

Rådmannen har arbeidsgjevaransvar for ein dyktig og engasjert administrasjon, med høg etisk standard. Å verta mistrudd for uetisk og ulovleg framferd, er ikkje greitt. Når dette skjer utan dialog med verken ordførar eller rådmann, og er grunngjeve med ei samanklypping av oppslag i media og samanblanding av forhold som er svara ut tidlegare, er det ikkje i tråd med arbeidgjevarrolla som heradsstyrepolitikarar har. Rådmannen har òg merka seg at dette vert gjenteke i lokalavisa fleire gonger, utan spørsmål til dei som tek opp tema. Dette frå ei pressa som elles er kjent for å vera kritisk.  Administrasjonen har ikkje noko å skjula i det som vert meddelt lokalavisa, men stiller seg undrande til at kjeldeinformasjon vert vidaresendt til politiske partar.  

Ettersom rådmannen kan sjå, bryt Kvam MDG med retningslinjene som er utarbeidd av Samarbeidsutvalet for politikk og administrasjon (SPA). Framferda skadar tillit mellom administrasjon, politikk og innbyggjarar, og motverkar det som er målet med retningslinjene. Rådmannen håpar difor at dette ikkje vert måten å samhandla på framover. Administrasjonen kan sjølvsagt gjera feil som kan kritiserast. Det er likevel viktig at det er rom for å gjera feil, og ha gode og konstruktive dialogar for å retta feil og gjera forbetringar. Me står framfor ei krevjande tid der me må finna nye, innovative løysingar for i ta vare på velferdssamfunnet vårt, og då er det viktig å ha takhøgde for å prøva ut nye løysingar, som kan feila. Det rådmannen derimot ikkje har takhøgda for, er korrupsjon. Dette er alvorlege straffbare handlingar, og rådmannen håpar at slike insinuasjonar vert handsama med tilsvarande stort alvor framover, og ikkje som middel i politiske prosessar.  

Anita Hesthamar

Rådmann